… żeby on nie rządził nami

Napięcie, które przychodzi w sytuacji kiedy stajemy w obliczu utraty zdrowia czy życia, powoduje szybką reakcję fizjologiczna, jednak przy stosownej kontroli i uczeniu się własnych odpowiedzi na wyzwania środowiska, można nią pokierować. Skoro życie bez stresu jest niemożliwe, to należy się z nim zaprzyjaźnić i żyć jakoś wspólnie.

Od pilota oczekuje się zadaniowego podejścia do sytuacji krytycznej, jednak tylko życie potrafi uczyć, dopóki nie staniemy w obliczu takich okoliczności nie wiemy czy pokieruje nami nasz umysł, czy my nim.

Badania które przeprowadza się w lotnictwie, pokazują,  że niepożądane reakcje na stres można odraczać w czasie, opóźniać lub przyspieszać reakcję fizjologiczną, pod warunkiem, że pilot posiada zdolności do kontroli emocjonalnej i doskonale zna swoje reakcje i potrafi je przewidywać.

 Istotna zatem oprócz świadomości i doświadczeń własnych jest profilaktyka:

• nie rezygnuj z jakiejkolwiek aktywności fizycznej, bo to ona powoduje produkcję endorfin, naturalnych środków uspokajających w organizmie; aktywność umysłowa powinna przeplatać się z aktywnością fizyczną, sportową

• medytuj …to naprawdę proste!

• zrób dla siebie czasem coś wyjątkowego albo zarezerwuj chwile odpoczynku od codziennych trosk, wypożycz ulubiony film, idź do kina, idź na lunch w nowe miejsce, otwórz się i oderwij od codziennej rutyny

• w trakcie pracy znajdź chwilę na relaks i ćwiczenia rozciągające

• poproś przyjaciół lub kogoś z rodziny o masaż, albo zrób sobie sam prosty masaż ramion

• idź na spacer – 15 minutowy z kimś z rodziny w weekend, jak się udaje również w tygodniu

• ważne żeby w ciągu całego dnia móc chociaż przez jedną lub dwie godziny robić coś, co nas naprawdę wciąga i pasjonuje

• planuj działania z ludźmi, którzy dobrze działają na Ciebie, ludzie nas otaczający silnie oddziałują na nasze życie

• dawaj ludziom pozytywny feedback, nie tylko współpracownikom, ale także przyjaciołom

• komunikuj się asertywnie (nie agresywnie!) – komunikuj innym jakie ich specyficzne zachowania powodują u Ciebie dyskomfort – skupiaj się na zachowaniach nie etykietkach i ocenach ludzi

• kiedy czujesz złość policz do 10, przeanalizuj i zapytaj siebie czy ta sytuacja jest ważna dla Ciebie? czy obiektywnie masz szanse zmienić sytuację? czy twoje emocje uzasadnione? Jeśli odpowiedź na wszystkie pytania brzmi: „tak” zadziałaj asertywnie, jeśli jednak odpowiedź na któreś z pytań brzmi „nie” pomyśl o zmianie swojej reakcji na tę sytuację

• przygotowuj listę ‘spraw do załatwienia’, to pomaga zarządzać czasem. Wyznacz priorytety tak, aby rzeczy najistotniejsze zaplanować na czas, kiedy Twoja energia jest najwyższa

   

 

W sytuacji stresu, napinają się mięśnie, a oddech staje się szybki i płytki. Jeden z podstawowych i najprostszych form spowolnienia reakcji stresowej to nabranie głębokiego i powolnego oddechu. To może brzmieć naiwnie… ale czasami najprostsze strategie są na wyciągniecie ręki, a prawda jest taka, że głębokie oddychanie pomaga się zrelaksować.

Głębokie oddychanie nie jest naturalne dla dorosłego człowieka. Dzieci potrafią oddychać całymi płucami, ich cała klatka piersiowa podnosi się i opada. Większość dorosłych oddycha górną częścią klatki piersiowej, przez co dostarczają do płuc mniej tlenu, a to gorzej odżywia mózg i inne organy.

Efektywne oddychanie pomaga pozbyć się napięcia, to przynosi ulgę np. w bólach pleców, żołądka. Oddychanie takie pobudza też endorfiny. Taki oddech pomaga utrzymać pożądany poziom ciśnienia krwi. Głębokie oddychanie pomaga też okiełzać emocje, pozbyć się ich w niefrustrujący sposób.

Największą zaletą głębokiego oddychania jest to, że możemy stosować tę technikę w każdej sytuacji!

Kiedy jesteśmy w stresie, zużywamy więcej energii, nasz organizm produkuje więcej adrenaliny i korzysta z zasobów jakie organizm posiada w danej chwili. Zasoby te zależą od naszej kondycji, tego jak się odżywialiśmy przez ostatnie lata, miesiące. Długotrwały stres może powodować wykorzystanie posiadanych zasobów do ‘zera’, dlatego ważne jaką mamy rezerwę.

O sensowne odżywianie w samolocie bardzo trudno! Można temu zaradzić planując wcześniej i przygotowując własne pożywienie, zwłaszcza na długie loty, oprócz tego podczas trudnych momentów życiowych dobrze jest pomyśleć chociaż o podstawowych zasadach:

• uzupełniaj dietę w składniki zawierające witaminę C - witamina ta jest wykorzystywana przez organizm podczas wyzwalania adrenaliny. Spożywanie cytrusowych owoców, ale też innych świeżych warzyw i owoców pomaga utrzymywać jej poziom na pożądanym poziomie

• uzupełniaj dietę w składniki zawierające proteiny i węglowodany złożone, wykorzystywane podczas dużego wysiłku i reakcji stresowych – źródłem protein są m.in. groszek, fasola, ryby. Węglowodany zawierają owoce, warzywa, pieczywo ziarniste, makaron.

• ograniczaj alkohol i kawę – kofeina tak jak adrenalina jest stymulująca. Nadmiar kofeiny działa podobnie jak nadmiar stresu. Tak więc, kofeina może potęgować działanie stresu. Kofeinę zawiera kawa, herbata, czekolada, wiele napoi ‘energetyzujących’ – te ostatnie posiadają jej duże dawki!  Kofeina także ‘podkrada’ nam składniki odżywcze, niezbędne dla utrzymania równowagi zdrowotnej. Alkohol na dłuższą metę pogarsza stany przygnębienia, choć prze swoje doraźne działanie  postrzegany jest zupełnie inaczej.

Należy pamiętać, że to co jemy wpływa na nasz nastrój, monitorowanie swojej diety, pomaga bardziej efektywnie radzić sobie ze stresem, ale przede wszystkim utrzymywać nas w zdrowiu…o tym będzie więcej w zakładce dbałość o zdrowie

 

Polecam interesujące pozycje do poczytania w tym temacie:

1.  Seyle H. (1997) Stres okiełznany. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy
2. Stokes A. (1994) Flight stress: Stress, fatigue and performance in aviation. London. Avebury
3. Terelak J.K. (1995) Stres psychologiczny. Bydgoszcz, Oficyna Wydawnicza Bratna
4. Heszen – Niejodek I. Ratajczak Z.(red.) (1996) Człowiek w sytuacji stresu. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego